vrijdag 16 januari 2015

Multatuli, Aglaia en handwerken


Tegenwoordig ben ik weer veel meer aan het lezen dan dat ik met handwerken of andere hobby’s bezig ben. Zo heb ik ook nog boeken die ik moest lezen voor de avond VWO en waar ik van veel boeken toen alleen de samenvattingen heb geleerd vanwege tijdgebrek en (meestal) geen interesse voor die leesstof.Toch had ik me altijd voorgenomen een aantal boeken ooit nog eens te lezen van mijn toenmalige lijst, ook al is dat nu 35 jaar geleden. Zo was dus ook Multatuli aan de beurt oftewel het boek van Edouard Douwes Dekker die Max Havelaar heeft geschreven. Ik vond het toentertijd vreselijk om dit boek te lezen, voor zoiets had ik echt geen geduld, maar ik zie nu pas, ondanks sommige hoofdstukken erg langdradig zijn, dat het goed de tijd weergeeft hoe landen en bepaalde mensen zich hebben verrijkt ten koste van die al zo arm waren en deze nog armer maakten. Geen wonder dat Max Havelaar-producten van nu een Fair Trade betekenis hebben gekregen. Dan is het goed deze achtergrond te weten over uitbuiting en dit boek ook eens te (her)lezen of een samenvatting op internet. Er is ook een gratis digitale versie bij Gütenberg te downloaden.

Het leuke was weer wel om iets tegen te komen over het damestijdschrift, de Aglaia. Dan te weten dat dit de tijd ongeveer weergeeft van halverwege 1800. Leuk om dan die bladen digitaal door te kunnen bladeren om te zien wat hun interesses toen op handwerkgebied waren en de mode was.

Ik kwam 2 keer in het boek tegen dat een stapel Aglaia tijdschriften op de grond viel (pagina 46 en 52). Op de tijdschriften zelf staat het echter met een j Aglaja gedrukt.

Citaat pagina 46:
"...hij (is Sjaalman wordt op pagina 52 vermeld) een paar jaargangen van de Aglaia had laten vallen, wat ik dan ook zeer onhandig vind, want dit is een allerliefste verzameling van dameshandwerken. Marie heeft het samen met de Rosemeyers, die in suiker doen. Ze knoopt er uit ... uit de Aglaia meen ik."

Iets anders wat me opviel in het boek van Multatuli was dat Max borduurpatronen aan het tekenen was voor zijn vrouw Tine. Ook dat hij de naald wel eens overnam van de meisjes :-).

Citaat pagina 80:
"....en hij (= grote Max, zijn zoontje heet kleine Max) tekende heel gaarne een patroon voor 't borduurwerk van de meisjes. Zelfs nam hij dezen meermalen de naald uit de hand, en vermaakte zich met het werk, ofschoon hij dikwijls zei dat ze wel wat beters konden doen dat dat 'machinale steken tellen'."

Citaat pagina 260:
"...Tine zat te lezen in de binnengalerij, en Havelaar tekende een borduurpatroon. Zou 't nu zó goed wezen, Tine? vroeg Havelaar. Kijk, ik heb dien palm wat groter gemaakt ... t is nu juist the line of beauty van Hogarth*, niet waar? Ja, Max, maar de vetergaten staan te dicht op elkander.
Zo? en die andere stroken dan? Maar, laat me je broekje eens zien! Ei, heb je die strook aan? Ach, ik weet nog waar je die geborduurd hebt, Tine!"


* Engelse karikatuurtekenaar, 18e eeuw
Ik heb echter geen prent gevonden met een palm.
Over Tine wordt overigens ook een paar keer geschreven dat ze bezig was met borduren..

Leuk ook meteen iets meer over Hogarth te lezen dat hij een voorloper is van het stripverhaal. "De beeldverhalen waren moraliserend en satirisch van aard en verwierven grote populariteit," aldus Wikipedia. Ik kan me dan ook voorstellen dat Multatuli hier zich ook voor interesseerde als je de Max Havelaar leest. Ook om 'the line of beauty van Hogarth' eens te bestuderen, interessant!

De damesbladen De Gracieuse, Geillustreerde Aglaja zijn digitaal opgeslagen bij Het geheugen van Nederland. Genoeg te zien daar! Vooral de ingekleurde modetekeningen zijn erg inspirerend vind ik met veel mooie details. De lengte is voor nu te onhandig en zeker op de fiets, maar gezien die tijd over zeden, moraal en waarden wel te begrijpen. Begin 1900 kreeg je de reform kleding, die praktischer was.

De handwerkpatronen zijn lang niet meer allemaal van deze tijd. Benamingen die we niet eens meer hanteren, laat staan dat we die gebruiksartikelen nog hebben. Af en toe kom je echter wel een mooi juweeltje van een patroontje tegen wat bruikbaar is met wat aanpassingen.

In samenvattingen op internet, over de inhoud van het boek van Max Havelaar, kom je over handwerken en patroontekenen natuurlijk nergens iets tegen omdat het niet belangrijk genoeg is voor de grote lijnen van het boek. Maar juist zoiets valt mij natuurlijk wel op en wilde het graag daarom op mijn blog vermelden en delen met geïnteresseerden :-)

Update: 28/1 ->  The line of beauty van Hogarth gelinkt naar afbeeldingen. De vorige link deed het niet meer.

4 opmerkingen:

  1. Nog erg bedankt voor de tip. Heb er rondgekeken, bijzondere site!

    BeantwoordenVerwijderen
  2. Zomaar op je blog terecht gekomen ... via de 'volgende' knop bovenaan... leuke tip, dit tijdschrift en de link kende ik nog niet! Nu maar eens richting je consuminderblog gaan....ook altijd interessant om te lezen ;)

    BeantwoordenVerwijderen
    Reacties
    1. Welkom :-)
      Dit blog zou ik eigenlijk wat beter moeten gaan bijhouden weer... komt wel weer...

      Verwijderen